Η ιστορία των Christmas Markets

Κάθε χρόνο οι πλατείες των μεγάλων πόλεων της Ευρώπης γεμίζουν με ξύλινα σπιτάκια, Χριστουγεννιάτικες μελωδίες, αρώματα κανέλας, ξύλου και μήλου και κόσμο που παρά το κρύο πηγαίνει από καλύβα σε καλύβα για να δει τι έχουν.

Μόνο στη Γερμανία, απ’ όπου ξεκίνησε το έθιμο, χτίζονται κάθε χρόνο πάνω από 2.500 Χριστουγεννιάτικες αγορές.

Τα Christmas Markets είναι υπαίθριες αγορές, που χτίζονται στις κεντρικές πλατείες των Ευρωπαϊκών πόλεων κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Συνήθως ξεκινούν στα τέλη Νοεμβρίου και τελειώνουν λίγο πριν ή μετά τα Χριστούγεννα.

Κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας τους, τα Christmas Markets έχουν προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες πολιτικές και κοινωνικές συνήθειες κάθε νέας εποχής—από τη βιομηχανική επανάσταση μέχρι την άνοδο του ναζιστικού κόμματος.

Οι Χριστουγεννιάτικες αγορές της Ευρώπης χρονολογούνται από το Μεσαίωνα. Οι πρώτες αγορές της Γερμανίας εντοπίζονται γύρω στον 15^ο και 16^ο αιώνα. Η αγορά της Δρέσδης άνοιξε για πρώτη φορά τα Χριστούγεννα του 1434, ενώ της Νυρεμβέργης 1628.

Σύμφωνα με τον Spennemann (αναπληρωτής καθηγητής διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο Charles Sturt της Αυστραλίας) δεν ξέρουμε αν τα πρώτα παζάρια γίνονταν για τα Χριστούγεννα ή απλώς γίνονταν την περίοδο των Χριστουγέννων. Υπάρχουν ελάχιστες γραφές που να αναφέρουν την ατμόσφαιρα εκείνων των αγορών ή πότε άρχισαν να πουλούν Χριστουγεννιάτικα δέντρα και στολίδια.

Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των Christmas Markets έπαιξε και η βιομηχανική επανάσταση στις αρχές του 19^ου αιώνα. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου είχε ως αποτέλεσμα, στο Βερολίνο οι πάγκοι από 303 που ήταν το 1805 να αυξηθούν σε 600 το 1840.

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, οι καπιταλιστικές δυνάμεις στράφηκαν εναντίων των Christmas Markets. Οι ιδιοκτήτες των πολυκαταστημάτων έκαναν εκστρατεία για να μετακινηθούν οι αγορές από το κέντρο στα περίχωρα της πόλης, όπου και παρέμειναν για πολλά χρόνια.

Fun fact: Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι τα Christmas Markets της Γερμανίας πρέπει να εγγραφούν στον κατάλογο της άυλης κληρονομιάς της UNESCO.

Στη διάρκεια του 1930 τα Christmas Markets επέστρεψαν στα κέντρα των πόλεων σε όλη τη Γερμανία με τη βοήθεια του Ναζιστικού κόμματος. Τα χρησιμοποίησαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να κάνουν τα Χριστούγεννα από μια θρησκευτική γιορτή αφιερωμένη στην ειρήνη, σε μια εθνικιστική που εξυμνούσε την γερμανική κληρονομιά.

Πολλά έθιμα και παραδώσεις αναδιαμορφώθηκαν εκείνη την περίοδο για να ταιριάζουν με τις αντικαπιταλιστικές ή αθεϊστικές τους τάσεις. Στελέχη του κόμματος εισήγαγαν ναζιστικές εικόνες στις σκηνές της Γέννησης και ξαναέγραψαν χριστουγεννιάτικα κάλαντα όπως το «Silent Night».

Οι ηγέτες των Ναζί πίστευαν ότι οι πωλήσεις προϊόντων Γερμανικής κατασκευής, θα βοηθούσαν την οικονομία και θα τόνωναν το πνεύμα των πολιτών. Έτσι και έγινε… Το 1934 επισκέφθηκαν την αγορά του Βερολίνου 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ δύο χρόνια μετά έφτασαν τα 2 εκατομμύρια επισκέψεις.

Όλα αυτά σταμάτησαν με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και το 1941 πολλές από τις αγορές έκλεισαν οριστικά.

Το 1960 και το 1970 η οικονομική άνθιση και η άνοδος του καταναλωτισμού τροφοδότησαν την ανάπτυξη των Christmas Markets. Αυτές οι οικονομικές αλλαγές μετέτρεψαν τις χριστουγεννιάτικες αγορές σε μαζικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, οι χριστουγεννιάτικες αγορές της Γερμανίας είχαν γίνει τόσο αγαπητές που έγιναν πολιτιστική εξαγωγή.

Πόλεις σε όλο των κόσμο άρχισαν να φιλοξενούν τις δικές τους Χριστουγεννιάτικες αγορές Γερμανικού τύπου γεμάτες με bratwurst και glühwein. Ενώ στη Γερμανία τα τελευταία 50 χρόνια οι αγορές έχουν αυξηθεί από 950 που ήταν το 1970 σε 3.000 το 2019. Πολλά τουριστικά γραφεία εκμεταλλεύονται το γεγονός για να προσεγγίσουν πελάτες το διάστημα των γιορτών. Πολλοί, οργανώνουν ακόμα και κρουαζιέρες κατά μήκος του Δούναβη, με στάσεις στη Γερμανία και την Ουγγαρία αποκλειστικά για τα Christmas Marktes.

Τα Christmas Markets είναι μία από τις αγαπημένες μου Χριστουγεννιάτικες δραστηριότητες και κάθε χρόνο ανυπομωνώ πολύ γι’ αυτά. Αν δεν έχεις επισκεφθεί ακόμα κάποιο, ελπίζω φέτος να το κάνεις! Τα λέμε σε ένα επόμενο ταξίδι. Μέχρι τότε μείνετε ασφαλείς και ταξιδέψτε…